'Dit is geen arm, maar een been.'

Myrthe van der Meer opent haar inmiddels beroemde boek "PAAZ" met de volgende passage:

"Op het eerste gezicht is de afdeling psychiatrie niet anders dan de andere afdelingen van het ziekenhuis: je komt er met een probleem binnen en je gaat er al dan niet genezen weer weg.
Zo ga je als je je arm gebroken hebt naar de Eerste Hulp, je vertelt de dokter wat er gebeurd is, waar het pijn doet, en wacht dan op zijn diagnose. De dokter doet onderzoek, stelt een paar vragen en zegt: 'Je arm is inderdaad gebroken. Dat wordt zes weken gips, maar als je het rustig aandoet en hem niet al te zwaar belast, dan ben je over een maand of twee weer helemaal de oude.'
Op de paaz gebeurt op het eerste gezicht precies hetzelfde. Je gaat er met het psychisch equivalent van een gebroken arm naartoe, je vertelt de dokter wat er gebeurd is, waar het pijn doet, en wacht dan op zijn oordeel. Het verschil is dat, terwijl jij je in gedachten al voorbereidt op een paar weken gips, de dokter je na zijn onderzoek ernstig aankijkt en zegt: 'Dit is geen arm, maar een been.'
En dan begint het omdenken."

Sinds mijn adviesgesprek op de afdeling eetstoornissen begrijp ik ineens precies wat ze hiermee bedoelt.


Toen ik achter Elise aan het kamertje binnenliep, had ik een idee van wat ik kon verwachten. Tijdens de intake, vier weken geleden, had ik haar gevraagd of ze al een idee had van wat het vonnis ging worden. 'Ik moet nog overleggen met het team,' begon ze, 'maar ik denk dat de diagnose wel boulimia zal worden. Die diagnose is al door twee andere instanties bij je gesteld. We gaan er nog even naar kijken, maar ik verwacht dat het dat zal blijven. En als advies krijg je dan ons boulimiaprotocol. Daar hebben we geen groep voor, dus je krijgt twintig individuele gesprekken met mij. Tijdens die gesprekken behandelen we verschillende thema's die samenhangen met een eetstoornis. Daarnaast krijg je begeleiding van een diëtist bij het normaliseren van je eetpatroon.'

De afgelopen vier weken had ik dus rekening gehouden met dat scenario. Maar aan de manier waarop ze het gesprek begon, zo voorzichtig alsof ze bang was met haar woorden mijn botten te breken, las ik af dat het misschien toch anders zou gaan lopen. 'Ik heb jouw intake met het team besproken en daaruit is gebleken dat je verhoogd scoort op allerlei onderdelen van een eetstoornis, zoals lichaamsbeleving en je problemen met eten zelf. Omdat braken een belangrijk deel van jouw problematiek is, ligt de diagnose boulimia voor de hand. Je voldoet ook aan de meeste kenmerken, behalve één. Heb je zelf een idee welke dat is?' Ik schud mijn hoofd en wacht af tot ze het me vertelt. Dat doet ze. 'Je gewicht. Eén van de kenmerken van boulimia is dat je in de normale regionen van de BMI moet zitten. En dat doe jij niet.'

Terwijl ik dit even tot me moet laten doordringen, gaat Elise al verder. 'We hebben dus besloten om je de diagnose eetstoornis NAO, of de Engelse naam EDNOS, te geven. Dat betekent dat je wel een eetstoornis hebt, maar dat je niet voldoet aan de kenmerken van de vastgestelde stoornissen. Dit heeft verder weinig gevolgen voor je behandeling, we beginnen gewoon met het boulimiaprotocol dat ik de vorige keer aan je beschreef. Maar ondertussen wil ik ook nog iets anders gaan doen.' Ze is even stil en kijkt me schattend aan. 'Heeft iemand je weleens getest op persoonlijkheidsstoornissen?'

Niemand heeft me erop getest, maar in de afgelopen drie jaar is ze wel de vierde hulpverlener die het noemt. Haar drie voorgangers besloten een eventuele test op dat gebied nog even uit te stellen tot mijn op dat moment dringende klachten aangepakt waren, maar door allerlei omstandigheden kwam het er nooit van. Als ik dit aan Elise vertel, knikt ze alsof ze dat al had verwacht. Ze begint een ingewikkelde grafiek voor me te tekenen op haar whiteboard. Het komt erop neer dat als we het eten en braken aan gaan pakken terwijl ik eigenlijk een persoonlijkheidsstoornis heb, we het nooit met wortel en tak uit kunnen roeien. 'De manier waarop jij vertelt over je problemen, je gedachten en je zelfbeeld, klinkt niet als een klassieke eetstoornis. En daarom moeten we een persoonlijkheidsstoornis eventueel uitsluiten en anders je behandeling er op aanpassen.'

Een kwartier later sta ik met een tollend hoofd weer buiten en probeer te bevatten wat er zojuist gebeurd is. Elise en ik gaan beginnen met gesprekken volgens het boulimiaprotocol en zij gaat met Vincent overleggen wie het persoonlijkheidsstoornisprobleem gaat onderzoeken. En zo krijg ik er straks misschien nog een derde afdeling bij. Dit is geen arm, maar een been.

In deze schrijfsels wordt teruggegrepen op de gebeurtenissen van een tijdje geleden. In dit geval september 2015